Akademik dünya için büyük tehlike: “Predatory Journal”

Ryan

Global Mod
Global Mod
Katılım
25 Eyl 2020
Mesajlar
13,294
Puanları
36
Akademik dünya için büyük tehlike: “Predatory Journal”
2011 yılında sadece 18 adet geçersiz akademik mecmua bulunurken, bu sayı 2021’de 15 binin üstüne çıkmış durumda. “Predatory Journals” olarak isimlendirilen uydurma mecmualar, bilhassa meslek ömrüne yeni başlayan genç akademisyenler ve meslekleri için büyük tehlike oluşturuyor.

Bilginin basılı ortamdan sıyrılıp elektronik ortamda kaydedilmesi ve internet yardımıyla süratle paylaşılması, birtakım problemleri da birlikteinde getiriyor. Bilginin üretim suratı kadar doğruluğu ve güvenirliği de bir o kadar değerliyken, bu güvenirliği yayıncılık bölümünde bilimsel mecmualar üstleniyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğretim nazaranvlisi ve Teknik Editör Beyhan Karpuz, “Predatory Journals” olarak isimlendirilen geçersiz mecmuaların bilhassa meslek ömrüne yeni başlayan genç akademisyenler ve meslekleri için tehlike oluşturduğunu ve bilimsel bilginin ışığına gölge düşürdüğünü belirtiyor.

En büyük gaye maddi yarar

Predatory journal olarak isimlendirilen ve Türkçe’de uydurma, yağmacı yahut avcı mecmua üzere farklı manalar içeren kavramın, mana bakımından tam bir karşılığının olmadığını belirten Beyhan Karpuz, predatory journal ismi altında söz edilen yayın kümelerinin fazlaca farklı biçimlerde yapılandırılabildiklerinin altını çiziyor ve bu yayınların en büyük maksadının maddi çıkar olduğunu vurguluyor.

İki farklı kategoriye ayrılıyor

Öğretim bakılırsavlisi Beyhan Karpuz, predatory journal teriminin iki faklı kategoride sınıflandırılabileceğini lisana getirirken, birinci kategoride bilim topluluğu tarafınca tanınan yayınevleri bünyesinde yayımlanan, indeksli mecmuaların içeriğinin kopyalanması ve siber taarruzlarla ele geçirilmesi yer alıyor. Bu sayede kullanıcılar üzerinde özgün mecmuanın web adresine benzeri isimler alınarak ya da link adresleri kırılarak farklı algılar yaratılabiliyor. İkinci kategoride ise rastgele bir yayın kalitesi ya da hakemlik süreci olmayan yayın kümeleri yer alıyor. Bu yayınlar bilimsel makaleleri yayımlama noktasında yüksek fiyatlar talep ediyor ve yayınlarınızın bir hakem süreci olmadığı için akademik mesleğe rastgele bir olumlu tesiri bulunmuyor.

Akademisyenlerin bilgiye erişim davranışlarını takip ediyorlar

Beyhan Karpuz’a nazaran düzmece mecmualar teknolojiyi, şimdiki eğilimleri ve araştırmacıların bilgi arama davranışlarını yakından takip ediyor. Uydurma mecmualar birden fazla araştırmacının bilgiye erişimde kütüphane yerine arama motorlarını kullandığının şuurunda. Bu noktada uydurma mecmualar e-posta davetiyeleri ve yönlendirici linkler ile araştırmacılara ulaşıyor.

Sayıları her geçen gün artıyor

Beyhan Karpuz, Beall’s List’in 2011 yılında yayınlanan raporuna nazaran sadece 18 adet düzmece mecmuanın bulunduğunu, bu sayının Cabell’s List’in 2021’de yayımladığı raporda ise 15 bin 208’e ulaştığını belirtiyor. Karpuz, bu sayının her geçen gün arttığını da söz ediyor. İnternet üzerinde yayımlanan ayrıntıların rastgele bir kontrol sürecine tabi tutulmadığını lisana getiren Karpuz, artan mecmua sayılarıyla birlikte denetim düzeneğinin zayıfladığını öne sürüyor. Karpuz, bir bilimsel mecmuanın yayımlanma sürecini ve birtakım disiplinlere has durumlarını göz önüne alarak yayın periyodlarına dikkat edilmesi gerektiğini ve epeyce disiplinli yayınlara kuşkuyla yaklaşılması gerektiğini vurguluyor.

ayrıntıların teyit edilmesi gerekiyor

Akademisyenlerin evvela alan mecmualarına ve bu mecmuaların yayın süreçlerine hâkim olması gerektiğini söz eden Karpuz, araştırmacıların bilimsel yayıncılık ve akademik yazımla ilgili kâfi hissetmediği alanlarda kesinlikle kendini geliştirmesi ve e-posta yolu ile gelen davetiye iletilerine kuşkuyla yaklaşması gerektiğini belirtiyor. Karpuz ayrıyeten, yayınlarla ilgili ayrıntıların de teyit edilmesinin büyük kıymet taşıdığını kelamlarına ekliyor.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı

ALINTIDIR
 
Üst