- Katılım
- 14 Şub 2021
- Mesajlar
- 37
- Puanları
- 1
İstanbul’da Topkapı Sarayı, Ayasofya Camii üzere tarihi yapıların bulunduğu Tarihi Yarımada, her geçen gün geçmişe yönelik sunduğu bilgilerle şaşırtmaya devam ediyor.
Tarihi Yarımada’nın altında kalan sarnıçlar, çukur bostanlar, su yolları, maksemler, kuyular, ayazmalar, çukur çeşmeler, yangın havuzları ve arkeolojik mimari kalıntılar, Kültürel Mirası Muhafaza Uzmanı ve Tarihçi İstek Ulaş tarafınca incelenerek görüntülendi.
YÜZLERCE YILLIK SARNIÇLAR, METRUK HALE GELDİ
3 yıl süren çalışmada 285 yer altı yapısı incelendi. Çalışmada, yüzsenelerca İstanbul’un su muhtaçlığını karşılayan sarnıçların metruk biçimde olduğu ortaya çıkarıldı.
SU KANALLARINI UZUNLUKLA GEZDİ
Su kanallarını adım adım gezen Ulaş, birtakım noktalardar sürünerek geçti. beraberinde bu çalışma öykülere husus olan İstanbul’un gizemli tünel ve kaçış noktalarının efsane olduğunu ortaya çıkardı.
“İSTANBUL’UN YER ALTI YAPILARINI AYDINLATMAK İSTEDİM”
İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak fikriyle yola çıktığını söyleyen Dilek Ulaş, “Çok katmanlı bir özellik gösteren İstanbul’un tarihi katmanlarının keşfi günümüzde hafriyat çalışmaları ve imar faaliyetleri sırasında tesadüfen ortaya çıkmakta. Ben de kentin bütüncül yapısına ve dokusuna dair çalışmaların eksikliğini fark ettim. Bu niçinle Osmanlı Devleti’nin başşehri olan İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak istedim. Öncelikle Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde yer altı yapılarının katalog taramasını yaptım. çabucak sonrasında dokümanları periyodun tarihi haritaları üzerinde pozisyonlarını tespit ettim. Tespitleri yaptıktan daha sonra da bu yerlerin yeni durumunu görmek istedim. bu biçimde bir çalışmayı gerçekleştirmek için biroldukca yerden müsaadeler almam gerekti. Öncelikle, İstanbul Vilayet Kültür Turizm Müdürlüğü, Vakıflar Birinci Bölge Müdürlüğü, İstanbul vilayet Müftülüğü ve İstanbul Ulusal Eğitim Müdürlüğü’nden müsaadeler aldım. Yer altına inmek için beraberinde profesyonel mağaracılar ve dalgıçlarla çalıştım. Yer altı yapıtların iç yerlerinde da görüntü ve fotoğraf çekimleri yaptım.” dedi.
“285 YER ALTI YAPISINDAN 59’U KAYIP”
Çalışmalarının üç yıl sürdüğünü belirten Ulaş, “Kütüphane ve arşiv çalışmalarımın yanı sıra, devir dönem yer altı yapılarına indim. Osmanlı dokümanları ışığında Tarihi Yarımada’da 285 tane yer altı yapısı inceledim. Çalışmalarımız kararında 285 yer alt yapısından 59’nun günümüzde artık mevcut olmadığını ve kayıp eser olduğunu belirledim.” diye konuştu.
“KARADENİZ MEDRESESİ SARNICI’NIN MANZARALARI BİRİNCİ SEFER BU ÇALIŞMAYLA ÇEKİLDİ”
Çalışmaların birincilerini anlatan Ulaş, “Fatih Camii Karadeniz Medresesi, Ahmediye Camii, Süleymaniye Camii ve Arkeoloji Müzeleri bahçesinde bulunan sarnıçların su altı imgeleri bu çalışma ile birinci kere görüntülendi. bununla birlikte Caferiye Han’ın, Sokullu Mehmet Paşa Camii’nin ve Sultanahmet Camii’nin su yolları iç yeri birinci kere görüntülendi. Bir de çalışmamda Büyük Yeni Han Su Yolu olarak isimlendirdiğimiz faal su akışı olan bir su kanalı keşfettik.” halinde konuştu.
İstek Ulaş, sözünü kullandı.
“BU SARNICLAR VAKTİNDE BÜYÜK BİR HALKIN SU MUHTAÇLIĞINI KARŞILIYORDU”
Bu sarnıçların artık metruk durumda olduğunu belirten Ulaş, “Yer altında bulunan bu sarnıçları metruk bir biçimde bulduk. Sarnıçlara demir bir kapaktan girdikten daha sonra sarnıçların küf ve pas kokan öyküleriyle karşılaştık. Lakin bu sarnıçlar vaktinde halkın büyük bir su muhtaçlığını karşılıyordu. Şimdilerde ise metruk durumda.” tabirlerini kullandı.
Bu sarnıçların artık üzerinden insanların gelip geçtiği yerler olduğunu anlatan Ulaş, “Sarnıçlar kent için hem sanatsal hem mimari açıdan özgün yapılar. Bu sarnıçlar antik devirden itibaren İstanbul’da suyun isalesi, tanzimi ve dağıtımı noktasında epey değerli.” diye konuştu.
“YÜZYILLARCA İSTANBUL’A SU ULAŞTIRAN SU YOLLARI MOLOZLARLA KAPANMIŞ”
Su yollarının yer altında birtakım bölgelerde insan uzunluğunu aştığını söyleyen İstek Ulaş, “İnsanların toplumsal belleğinde şu biçimde bir efsane var. İstanbul’da yer altına inilen her noktanın Ayasofya’dan çıktığını, ne yazık ki, ben bu biçimde bir şeyle karşılaşmadım. Lakin çalışmamın en değerli omurgası olan Osmanlı su yolları haritasını birinci kere da bu çalışmayla tespit ettik. Haritalara bakılırsa vaktinde Edirnekapı’dan kente giren su Topkapı Sarayı’na kadar bir isale sınırı ile uzanmaktaymış. Ancak günümüzde imar faaliyetleri, ya da kentin değişen silueti ile bu su yollarının moloz yığınlarıyla kapatıldığını gözlemledim. bir daha su yollarının kimi bölgelerde sürünerek ilerlediğimiz noktalar oldu. Devrinde bu su yolları kaçış yolu olarak kullanılmış olabilir lakin ben geçiş ve kaçış tünellerine rastlamadım” biçiminde konuştu.
“ŞEHZADEBAŞI CAMİİ SU YOLU GİRDİĞİMİZ EN UZUN SU YOLUYDU”
Ulaş kelamlarını şöyle tamamladı:
“Osmanlı evrakları ile tespit ettiğimiz ve beni en epey etkileyen bir öteki su yolu ise Şehzadebaşı Camii su yolu oldu. Şehzadebaşı Camii su yolu giriş noktaları ikiye ayrılmakta. Bu su yolu şu ana kadar girdiğimiz en uzun su yolu oluyor. Şehzadebaşı Camii su yolundan yaklaşık 200 metrelik bir su yolu tespit ettim.”
Tarihi Yarımada’nın altında kalan sarnıçlar, çukur bostanlar, su yolları, maksemler, kuyular, ayazmalar, çukur çeşmeler, yangın havuzları ve arkeolojik mimari kalıntılar, Kültürel Mirası Muhafaza Uzmanı ve Tarihçi İstek Ulaş tarafınca incelenerek görüntülendi.
YÜZLERCE YILLIK SARNIÇLAR, METRUK HALE GELDİ
3 yıl süren çalışmada 285 yer altı yapısı incelendi. Çalışmada, yüzsenelerca İstanbul’un su muhtaçlığını karşılayan sarnıçların metruk biçimde olduğu ortaya çıkarıldı.
SU KANALLARINI UZUNLUKLA GEZDİ
Su kanallarını adım adım gezen Ulaş, birtakım noktalardar sürünerek geçti. beraberinde bu çalışma öykülere husus olan İstanbul’un gizemli tünel ve kaçış noktalarının efsane olduğunu ortaya çıkardı.
“İSTANBUL’UN YER ALTI YAPILARINI AYDINLATMAK İSTEDİM”
İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak fikriyle yola çıktığını söyleyen Dilek Ulaş, “Çok katmanlı bir özellik gösteren İstanbul’un tarihi katmanlarının keşfi günümüzde hafriyat çalışmaları ve imar faaliyetleri sırasında tesadüfen ortaya çıkmakta. Ben de kentin bütüncül yapısına ve dokusuna dair çalışmaların eksikliğini fark ettim. Bu niçinle Osmanlı Devleti’nin başşehri olan İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak istedim. Öncelikle Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde yer altı yapılarının katalog taramasını yaptım. çabucak sonrasında dokümanları periyodun tarihi haritaları üzerinde pozisyonlarını tespit ettim. Tespitleri yaptıktan daha sonra da bu yerlerin yeni durumunu görmek istedim. bu biçimde bir çalışmayı gerçekleştirmek için biroldukca yerden müsaadeler almam gerekti. Öncelikle, İstanbul Vilayet Kültür Turizm Müdürlüğü, Vakıflar Birinci Bölge Müdürlüğü, İstanbul vilayet Müftülüğü ve İstanbul Ulusal Eğitim Müdürlüğü’nden müsaadeler aldım. Yer altına inmek için beraberinde profesyonel mağaracılar ve dalgıçlarla çalıştım. Yer altı yapıtların iç yerlerinde da görüntü ve fotoğraf çekimleri yaptım.” dedi.
“285 YER ALTI YAPISINDAN 59’U KAYIP”
Çalışmalarının üç yıl sürdüğünü belirten Ulaş, “Kütüphane ve arşiv çalışmalarımın yanı sıra, devir dönem yer altı yapılarına indim. Osmanlı dokümanları ışığında Tarihi Yarımada’da 285 tane yer altı yapısı inceledim. Çalışmalarımız kararında 285 yer alt yapısından 59’nun günümüzde artık mevcut olmadığını ve kayıp eser olduğunu belirledim.” diye konuştu.
“KARADENİZ MEDRESESİ SARNICI’NIN MANZARALARI BİRİNCİ SEFER BU ÇALIŞMAYLA ÇEKİLDİ”
Çalışmaların birincilerini anlatan Ulaş, “Fatih Camii Karadeniz Medresesi, Ahmediye Camii, Süleymaniye Camii ve Arkeoloji Müzeleri bahçesinde bulunan sarnıçların su altı imgeleri bu çalışma ile birinci kere görüntülendi. bununla birlikte Caferiye Han’ın, Sokullu Mehmet Paşa Camii’nin ve Sultanahmet Camii’nin su yolları iç yeri birinci kere görüntülendi. Bir de çalışmamda Büyük Yeni Han Su Yolu olarak isimlendirdiğimiz faal su akışı olan bir su kanalı keşfettik.” halinde konuştu.
İstek Ulaş, sözünü kullandı.
“BU SARNICLAR VAKTİNDE BÜYÜK BİR HALKIN SU MUHTAÇLIĞINI KARŞILIYORDU”
Bu sarnıçların artık metruk durumda olduğunu belirten Ulaş, “Yer altında bulunan bu sarnıçları metruk bir biçimde bulduk. Sarnıçlara demir bir kapaktan girdikten daha sonra sarnıçların küf ve pas kokan öyküleriyle karşılaştık. Lakin bu sarnıçlar vaktinde halkın büyük bir su muhtaçlığını karşılıyordu. Şimdilerde ise metruk durumda.” tabirlerini kullandı.
Bu sarnıçların artık üzerinden insanların gelip geçtiği yerler olduğunu anlatan Ulaş, “Sarnıçlar kent için hem sanatsal hem mimari açıdan özgün yapılar. Bu sarnıçlar antik devirden itibaren İstanbul’da suyun isalesi, tanzimi ve dağıtımı noktasında epey değerli.” diye konuştu.
“YÜZYILLARCA İSTANBUL’A SU ULAŞTIRAN SU YOLLARI MOLOZLARLA KAPANMIŞ”
Su yollarının yer altında birtakım bölgelerde insan uzunluğunu aştığını söyleyen İstek Ulaş, “İnsanların toplumsal belleğinde şu biçimde bir efsane var. İstanbul’da yer altına inilen her noktanın Ayasofya’dan çıktığını, ne yazık ki, ben bu biçimde bir şeyle karşılaşmadım. Lakin çalışmamın en değerli omurgası olan Osmanlı su yolları haritasını birinci kere da bu çalışmayla tespit ettik. Haritalara bakılırsa vaktinde Edirnekapı’dan kente giren su Topkapı Sarayı’na kadar bir isale sınırı ile uzanmaktaymış. Ancak günümüzde imar faaliyetleri, ya da kentin değişen silueti ile bu su yollarının moloz yığınlarıyla kapatıldığını gözlemledim. bir daha su yollarının kimi bölgelerde sürünerek ilerlediğimiz noktalar oldu. Devrinde bu su yolları kaçış yolu olarak kullanılmış olabilir lakin ben geçiş ve kaçış tünellerine rastlamadım” biçiminde konuştu.
“ŞEHZADEBAŞI CAMİİ SU YOLU GİRDİĞİMİZ EN UZUN SU YOLUYDU”
Ulaş kelamlarını şöyle tamamladı:
“Osmanlı evrakları ile tespit ettiğimiz ve beni en epey etkileyen bir öteki su yolu ise Şehzadebaşı Camii su yolu oldu. Şehzadebaşı Camii su yolu giriş noktaları ikiye ayrılmakta. Bu su yolu şu ana kadar girdiğimiz en uzun su yolu oluyor. Şehzadebaşı Camii su yolundan yaklaşık 200 metrelik bir su yolu tespit ettim.”