Tenkit yıkmıyor, bilakis inşa ediyor

Ryan

Global Mod
Global Mod
Katılım
25 Eyl 2020
Mesajlar
13,295
Puanları
36
Tenkit yıkmıyor, bilakis inşa ediyor
Eleştirel niyetin, sorunları hakikat tespit edebilmek ve onlara gerçek tahliller bulmak için yapılması gerektiğini belirten uzmanlar, toplumda “eleştiri” sözünün maalesef negatif bir içerik kazandığına dikkat çekiyor. Uzmanlar, eleştirel niyetin yıkıcı ve negatif bir düşünme biçimi olmadığını vurgulayarak “Aksine inşa edici bir müddetçtir. Eleştirel düşünebilen bir insan sorunları titiz, sabırlı ve kuşatıcı bir halde ele almaya itina gösterir.” dedi. herkesin hayata dair farklı yaklaşımları olduğunu kaydeden uzmanlar, eleştirel niyetin, bu farklılıkların şuurunda olmayı ve ben-merkezci yaklaşımlarımdan uzak durmayı gerektirdiğine dikkat çekiyor.

Üsküdar Üniversitesi İdeoloji Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, eleştirel niyet kavramına ait değerlendirmede bulundu.

Eleştirel niyet entelektüel bir tavırdır

Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, eleştirel fikrin entelektüel bir tavır olduğunu ve eğitimli insanların ayırt edici vasıflarının başında geldiğini söylemiş oldu. Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, “Eleştiri bir fikrin, mevzunun, kişinin, kurumun ya da yapıtın kıymetini takdir edebilmek için yapılır. Tenkit yardımıyla niyet dünyamızı zenginleştirmek ve hudutlarımızı genişletmek üzere yeni yollar keşfederiz. Tenkit yeni anlatım biçimleri ve yeni metotlar için bize ilhamlar verir.” dedi.

Tenkitte gaye yanlışsız ile yanlışı ayırt edebilmektir

Tenkidin daha yeterli manaya ve açıklama için yapıldığını kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, “Buradaki temel amaç hakikat ile yanlışı, düzgün ile kötüyü, hoş ile berbatı ayırt edebilmek ve elde edilen kararı ferdî, toplumsal ve kültürel belleğe yerleştirebilmektir. Eleştirel yaklaşım niyet, sanat, bilim ve din üzere alanların gelişmenine sürekli katkıda bulunur.” dedi.

Eleştirmek, kritik etmekle eş manalı

“Eleştirmek” sözcüğünün kökeninde “elemek” fiili bulunduğunu söz eden Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, “Elemek bir fikir, inanç, his ya da yapıtın başkalarından ayrılan ya da başkalarıyla benzeşen bedelli ya da kusurlu yanlarının ortaya çıkarılması manasına gelir. Eleştirmek sözcüğü ile eş manası olan ‘kritik etmek’ ve ‘tenkit etmek’ fiilleri de misal manalar içerir. ‘Kritik’ Yunanca ayırt etmek ve yargılamak manasına gelen ‘kritikós’ sözcüğünden türemiştir ve tefrik, idrak ve yargılama süreçlerini içerir. Evvelce kullanılan ‘tenkit’ ise Arapça geçersiz parayı gerçeğinden ayırt etmek manasına gelen ‘nakd’ ve ‘intikad’ sözcüklerinden türemiştir.” dedi.

Tenkitte değerli olanın bir mevzunun farklı istikametlerinin, farklı sebeplerinin ve sonuçlarının ve farklı cinslerinin anlaşılması, bunların ortaya konması ve başkalarından ayırt edilmesi olduğunu belirten Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, “Bu ayırt etme ve kavrama süreci bir yargı süreciyle neticelenmektedir. Kıymetli olan gerçek, isabetli ve kuşatıcı yargılara ulaşabilmektir. Tüm bunları yapmak olağan olarak en başta bilgi sahibi olmayı gerektirir. Derin bir birikime ve metoda sahip olmadan eleştirel fikir sürecini işletmek mümkün değildir.” diye konuştu.

Eleştirel niyet açık fikirli olmayı gerektirir

Eleştirel niyetin, ileri sürülen argümanların temellerini soruşturmayı ve açık fikirli olmayı gerektirdiğini söz eden Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, “Toplumda vakit ortasında yerleşmiş birtakım önyargılar ve klişeler, ister istemez bireyleri de tesiri altına alabilir. Eleştirel niyet hünerini kazanmış bir insan bu önyargılardan ve basmakalıp düşünme biçimlerinden uzak durmaya ve zihnini arındırmaya ihtimam gösterir. Burada değerli olan konu kanıların akıl ve mantık kurallarına göre temellendirilmesidir.” dedi.

Eleştirel fikir farklılıkların şuurunda olmayı gerektiriyor

Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, “herkesin hayata dair farklı yaklaşımları vardır. İnsanların niyet biçimleri, hisleri, dilekleri, inançları ve mensubiyetleri çeşitlilik arz eder. Bu farklılıklar kültür, din, coğrafya, tarih, sosyoloji ve siyasal yapının farklılığından kaynaklanır. Eleştirel niyet bu farklılıkların şuurunda olmayı ve ben-merkezci yaklaşımlarımdan uzak durmayı gerektirir.” dedi.

Tenkit, inşa edici bir müddetçtir

Toplumda “eleştiri” sözünün maalesef negatif bir içerik kazandığına dikkat çeken Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, “halbuki eleştirel niyet yıkıcı ve negatif bir düşünme biçimi değildir. Bilakis inşa edici bir müddetçtir. Eleştirel düşünebilen bir insan sorunları titiz, sabırlı ve kuşatıcı bir halde ele almaya itina gösterir. Eleştirel fikir, sorunları yanlışsız tespit edebilmek ve onlara yanlışsız tahliller bulmak için yapılmalıdır. Bunu yapabilmek için uygun ayrıntıları, sağlam kanıtları ve gerçek tarifleri bir ortaya getirmek gerekir. Mevcut durumu farklı taraflarıyla tartışmak ve bunları yorumlamak değerlidir. Bunu yaparken subjektif olmaktan uzak durulmalı ve ideolojik fanatizmden kaçınılmalıdır.” dedi.

Kişinin kendini eleştirmesi de gerekiyor

Eleştirel fikrin yalnızca kendi dışımızdaki şahısları, niyetleri yahut kurumları eleştirmeyi değil, beraberinde kendimizi de eleştirebilmeyi gerekli kıldığını kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Ömer Osmanoğlu, “Düşüncelerini tenkitlere kapatmış birisi kibirli, anlayışsız yahut hoşgörüsüz, yeni bilgi ve yorumlara ilgisiz ve kayıtsız bir karakter sergilemiş olur. halbuki eleştirel kanıyı benimsemiş bir insan hakikati seven ve onu arayan araştırmacı bir kişiliğe sahiptir. Hakikate saygılı, aklına güvenen, analitik ve sistematik düşünen bir insan beraberinde tarafsızlık özelliğine de sahip olur. Eleştirel fikir yardımıyla tevazu ve empati sahibi, sebatkâr ve disiplinli, cesaretli ve saygılı davranış özellikler sergilemiş oluruz. Eleştirel kanıyı benimsemiş bir insan bu cinsten olumlu karakter özelliklerini entelektüel bir alışkanlık haline getirmiş olur.” diye konuştu.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı

ALINTIDIR
 
Üst