- Katılım
- 25 Mar 2021
- Mesajlar
- 2,024
- Puanları
- 36
ANKARA (AA) – Sanat omurundaki 42. yılında, mezunu olduğu Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı’nda genç sanatkarlar yetiştiren duayen orkestra şefi Prof. Rengim Gökmen, “Bugün Türkiye, müzikal ilerleme bakımından büyük bir muvaffakiyet kazanmıştır.” dedi.
Üniversite tahsilini gördüğü ve bugün akademisyenlik yaptığı Ankara Devlet Konservatuvarının Konser Salonu’nda ” Türkiye‘nin Çınarları Fotoğraf Projesi” kapsamında AA muhabirinin sorularını yanıtlayan 67 yaşındaki usta sanatçı Gökmen, müziğe dair görüşlerini, öğrencilik yıllarını ve yeni müzisyenlere bakış açısını anlattı.
Gökmen, bilhassa annesinin opera sanatkarı, babasının da klasik müzik ve operaya düşkün bir tiyatro sanatkarı olması ötürüsıyla müziğe yönelme konusunda şanslı olduğunu söylemiş oldu.
“İlk yaşlarımdan itibaren annemin konuttaki şan derslerini, öğrencileri ile buluşmalarını hiç unutmam. Onların hatta ne yaptığını epey fazla o yaşlarda keşfedememiş olmama rağmen, benim birinci müzikal tecrübelerim onlardı. Her ailede bu biçimde değil bu durum.” diyen Gökmen, müziğin hayatta en çok kullanılan kavramlardan bir tanesi olduğunu belirtti.
“Müzik insanoğlunun seslerle gelecek kuşaklara bıraktığı bir miras”
Müziğin iç içe yaşanılan aslında tam manasıyla yeterli irdelenmeyen ve üzerinde fazlaca düşünülmeyen bir kavram olduğunun altını çizen Gökmen, insanoğlunun doğumundan vefatına kadar müziğin yaşantının her evresinde bir olgu olarak varlığını sürdürdüğünü kaydetti.
Prof. Gökmen, müziğe ve bireylerin müzik zevklerinin nasıl gelişeceğini yönelik şunları söylemiş oldu:
“Her müzik sanatsal değildir. Sanatsal istikameti nerede başlar, nerede biter bunu uygun irdelemek ve ailelerin, gençlerin bunu sorgulaması değerlidir. Her müziğin yararlı olduğu, matematiksel zekayı çalıştırdığı, çocuklarımızın yaratıcılıklarını geliştirdiği, eğitimde kıymetli bir öge olduğu kabul edilmiş bir gerçek. Bu istikametiyle müziğin eğitim sistemlerinde yer almasının değerini aileler biliyor. Müzik insanoğlunun seslerle gelecek jenerasyonlara bıraktığı bir miras, her türlü müzik o denli ya da bu biçimde. Müzikleri ‘kötülenecek müzikler’ diye ayırt etmem. ‘Daha az gelişmiş, daha hayli gelişmiş müzikler’ olarak ayırt edilmesini tercih ederim. Zira müzik yalnızca hislerle yapılan bir iş değildir. Müzik çıkış itibariyle ses olarak fizikî bir olgudur. Fizikî olgu, matematiksel hesaplamalarla ortaya çıkan, armoni biliminin zenginleştirdiği oldukcaseslilik dünyasına getirir bizi yüzseneler daha sonrasında. Çocukların müzik konusundaki zevklerini geliştirmek son derece kıymetli. Güzel müzik dinleyicisi olabilmek gelişmiş müzikleri dinleyebilecek bir kültür yapısına sahip olabilmek epey kıymetli bir birey için. Bir beşere yalnız gelişmiş müzikleri dinleterek, bu mevzuda beğenisini geliştirmek mümkün olamaz kanaatimce. Onun bütün alanlardaki beğenisini, dünya ile ilgili algılarını açmadığınız vakit istediğiniz kadar gelişmiş müzik dinletin, o beğenisinin kısır kalacağını düşünürüm. hiç bir vakit gelişmiş müziklerle buluşmamış fakat zihinsel alt yapıyı edinmiş, edebi fikri gelişmiş bireylerde de her vakit uygun müziğe hakikat arayış oluşacaktır.”
Toplumların müzikal gelişimlerinin güç olduğunu ve bu gelişmenin kolay oluşmadığını belirten Gökmen, müziğin soyut bir sanat kolu olmasından dolayı insanların bunun zevkine ulaşabilmelerinin geç olduğunu söz etti.
Gökmen, şunları kaydetti:
“Bugün Türkiye müzikal ilerleme bakımından büyük bir muvaffakiyet kazanmıştır. Atatürk’ün direktifleriyle kurulan 1924’de Musiki Muallim Mektebinin akabinde 1936’da Ankara Devlet Konservatuarı, Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Balesi, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üzere çekirdek sanat kurumlarının kuruluşu çerçevesinde gelişen bugün Türkiye’deki müzikal ve sahne ömrü, Türkiye’nin doğusundaki ülkeler ile kıyas kabul etmeyecek ölçüde son derece ileri ve uygar ülkelere yakındır. Ancak daha da farklı olabilir miydi, kimi şeyler olabilirdi. Yurt sathında konservatuvarlarımızın hem nitelik hem nicelik bakımından yaygınlaşabilmesi, bilhassa müzik eğitiminin orta okullarda daha faal bir biçimde kılınması, çocukları ve gençleri bilinçlendirici bir biçimde verilmesi uygun olurdu. Bu mevzuda adımların atıldığı kuşkusuz. Vardığımız noktayı Türkiye’de yetiştirilen müzisyenler bakımından hiç küçümsemiyorum. Bestekarlar, orkestra şefleri, solistler, orkestralar bakımından bilhassa. Ancak sanıyorum daha yapmamız gereken şeyler de var.”
“ADK’nin ideolojisi fakir ülkenin fakir çocuklarına sanatçı olabilme yollarını açabilmesidir”
Gökmen, ADK’deki eğitiminin akabinde yurt dışına devlet bursuyla gittiğini ve eğitiminin akabinde San Remo Memleketler arası Gino Marinuzzi Şeflik Yarışını kazandıktan daha sonra İtalya ve Almanya’da bilhassa opera alanında fazlaca teklif aldığını ancak bunları reddederek, ülkesine hizmet edebilme heyecanı ağır bastığı için geri döndüğünü söylemiş oldu.
Rengim Gökmen, Türkiye’ye dönmesinin niçinlerini ve konservatuvardaki öğrencilik yıllarını şu cümlelere anlattı:
“Mecburi hizmetim de vardı. Ankara Devlet Konservatuvarı’nda Türk milletinin okuttuğu bir şahısım. Mecburi hizmeti ödersiniz fakat vicdani sorumluluğu ödeyemiyorsunuz. Atatürk’ün direktifleriyle 1936’da kurulmuş olan Ankara Devlet Konservatuarının ideolojisi, fakir ülkenin fakir çocuklarına sanatçı olabilme yollarını açabilmesidir. Yoksa Türkiye’de de bir orkestra olsun, Türkiye’de de bale olsun diye değil. Bugün örneğin Mısır’da, farklı Orta Doğu ülkelerinde de orkestralar var lakin bu orkestralarda yabancılar çalıyor. Atatürk’ün başlattığı bu hareketin temelinde yatan şey, Türk gençleri bu alanlarda faal olabilsinler ve ulusumuzun sesini dünyaya taşıyabilsinler. Ankara Devlet Konservatuarı’nda biz daima bu inançla yetiştirildik. Bize bir kalıp sabun her hafta, yılda bir grup elbise, her hafta muhasebeden harçlık harcayabileceğimiz kadar kantinde verilirdi. Benim ailemin durumum müsaitti ancak birçok arkadaşımızın ailesi harçlık göndermezdi çocuklarına. Senede bir sefer ailesinin yanına, köyüne giden arkadaşlarımız oldukcatu.”
Türkiye’deki heyecan ve çabayı yurt haricinde bulamadığını da vurgulayan Gökmen, anne ve babasının kuşağının hayatlarında hiç opera ve tiyatroyu izlemeden, tanım üzerine eser sahnelediklerini, bu heyecan ile Türkiye’de yaşamaktan ve çalışmaktan daima keyifli olduğunu ve heyecan duyduğunu söylemiş oldu.
Gökmen, çocukluğundan beri müziğin ortasında olduğunu lakin 1980’de bakılırsave başladıktan daha sonraki 42 yılın süratli geçtiğini belirterek, “İnsanlar ekseriyetle benim 40’ıncı sanat yılım, 50’nci sanat yılım derler. Bana 3’üncü, 5’inci yılım üzere geliyor. Hatta yılları saymayı sevmiyorum. Zira öğrenecek fazlaca şeyim var, öğrenci üzere hissediyorum kendimi. Mesleğin eğittiği epey şey var. Ankara Devlet Konservatuvarı hepimizin kişiliğine hal verdi. Benim kişiliğimi yontan, biçen bir okuldu. Adnan Saygun ve İlhan Baran benim kişiliğimi oluşturan kişilerdendi. Doğal babam Muzaffer Gökmen’in kişiliğim üzerinde de etkisinin epey büyük olduğunu düşünürüm.” sözlerini kullandı.
“Orkestra şefliği bitmek bilmeyen bir derinlik”
Bugün genç orkestra şeflerini yetiştirdiklerini, onları kendi periyotları ile kıyaslamayı sevmediğini tabir eden usta sanatçı, etraf şartlarının ve süratle gelişen teknolojinin gelişmesinin gençleri hem olumlu birebir vakitte olumsuz etkilediğini lisana getirdi.
“Evrensel alanda bir iş yapıyoruz. değişen teknolojinin gelişmesi müzik ismine değerli. Gençliğimizde bize söylendiğinde inanamayacağımız derecede kolaylıklar var bugün. Orkestra şefliği suyun üzerinden baktığınız vakit o kadar yüzeysel, derinliği olmayan bir şeydir ki. Girdiğiniz vakit o suya bitmek bilmeyen bir derinlik. ‘Nedir ki öğrenilir, 6 ayda öğrenilir’ deniliyor. Bana 60 yıl yetmedi, o kadar derin ki, epeyce faktörü var. Orkestra şefi olarak müziği öğrenip, karşınızdakine de elde ettirmeniz lazım. Etkileşimi olan bir meslek. İnsan psikolojisini bilmek lazım. Güç fakat zorluğu zevkli bulunmasına yol açıyor.”
“Yeni jenerasyonlara yapılan transfer kadar bedelli bir şey yok”
Rengim Gökmen, Ankara Bilim Üniversitesi’nde de müzisyen olmayan gençlerle haftada bir sefer buluştuğunu belirterek, yeni orkestra kurma uğraşları ortasında yer aldığını da söylemiş oldu.
Başarılı bir orkestra şefi olmak için kişinin “oldukça sıcakkanlı olup itidalli gözükebilmesi” gerektiğini lisana getiren Gökmen, Franco Ferrera, Hikmet Şimşek, Gürer Aykal’dan epeyce şey öğrendiğini tabir etti.
Gökmen, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
Müziğe küçük yaşlarda annesi opera sanatkarı Muazzez Gökmen, babası tiyatro sanatkarı Muzaffer Gökmen kontrolünde başlayan Rengim Gökmen, piyano ve kompozisyon çalışmalarını Ankara Devlet Konservatuvarı’nda Ferhunde Erkin, Nimet Karatekin, İlhan Baran ve Ahmed Adnan Saygun ile yaptı.
Gökmen, orkestra şefliği tahsili için Türk hükümeti tarafınca İtalya’ya gönderildi. Evvel Roma Santa Cecilia Konservatuvarı, çabucak sonrasında Siena’daki Chigiana Akademisi ve Santa Cecilia Yüksek Müzik Akademisi şeflik kısımlarından Franco Ferrara’nın öğrencisi olarak mezun oldu.
1984-1989 yılları içinde Ankara Devlet Opera ve Balesi Genel Müzik Yöneticisi, 1992-1995 ve 2007-2014 yılları içinde Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü olarak nazaranv yapan sanatçı, 1991-2006 yılları içinde İzmir Devlet Senfoni Orkestrası Müzik Yöneticiliğinin akabinde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının müzik yöneticiliğini yürüttü.
AA / Yasemin Kalyoncuoğlu – Kültür Sanat
Rengim Gökmen, Müzikal, Türkiye, Ankara, Kültür Sanat, Haberler
Üniversite tahsilini gördüğü ve bugün akademisyenlik yaptığı Ankara Devlet Konservatuvarının Konser Salonu’nda ” Türkiye‘nin Çınarları Fotoğraf Projesi” kapsamında AA muhabirinin sorularını yanıtlayan 67 yaşındaki usta sanatçı Gökmen, müziğe dair görüşlerini, öğrencilik yıllarını ve yeni müzisyenlere bakış açısını anlattı.
Gökmen, bilhassa annesinin opera sanatkarı, babasının da klasik müzik ve operaya düşkün bir tiyatro sanatkarı olması ötürüsıyla müziğe yönelme konusunda şanslı olduğunu söylemiş oldu.
“İlk yaşlarımdan itibaren annemin konuttaki şan derslerini, öğrencileri ile buluşmalarını hiç unutmam. Onların hatta ne yaptığını epey fazla o yaşlarda keşfedememiş olmama rağmen, benim birinci müzikal tecrübelerim onlardı. Her ailede bu biçimde değil bu durum.” diyen Gökmen, müziğin hayatta en çok kullanılan kavramlardan bir tanesi olduğunu belirtti.
“Müzik insanoğlunun seslerle gelecek kuşaklara bıraktığı bir miras”
Müziğin iç içe yaşanılan aslında tam manasıyla yeterli irdelenmeyen ve üzerinde fazlaca düşünülmeyen bir kavram olduğunun altını çizen Gökmen, insanoğlunun doğumundan vefatına kadar müziğin yaşantının her evresinde bir olgu olarak varlığını sürdürdüğünü kaydetti.
Prof. Gökmen, müziğe ve bireylerin müzik zevklerinin nasıl gelişeceğini yönelik şunları söylemiş oldu:
“Her müzik sanatsal değildir. Sanatsal istikameti nerede başlar, nerede biter bunu uygun irdelemek ve ailelerin, gençlerin bunu sorgulaması değerlidir. Her müziğin yararlı olduğu, matematiksel zekayı çalıştırdığı, çocuklarımızın yaratıcılıklarını geliştirdiği, eğitimde kıymetli bir öge olduğu kabul edilmiş bir gerçek. Bu istikametiyle müziğin eğitim sistemlerinde yer almasının değerini aileler biliyor. Müzik insanoğlunun seslerle gelecek jenerasyonlara bıraktığı bir miras, her türlü müzik o denli ya da bu biçimde. Müzikleri ‘kötülenecek müzikler’ diye ayırt etmem. ‘Daha az gelişmiş, daha hayli gelişmiş müzikler’ olarak ayırt edilmesini tercih ederim. Zira müzik yalnızca hislerle yapılan bir iş değildir. Müzik çıkış itibariyle ses olarak fizikî bir olgudur. Fizikî olgu, matematiksel hesaplamalarla ortaya çıkan, armoni biliminin zenginleştirdiği oldukcaseslilik dünyasına getirir bizi yüzseneler daha sonrasında. Çocukların müzik konusundaki zevklerini geliştirmek son derece kıymetli. Güzel müzik dinleyicisi olabilmek gelişmiş müzikleri dinleyebilecek bir kültür yapısına sahip olabilmek epey kıymetli bir birey için. Bir beşere yalnız gelişmiş müzikleri dinleterek, bu mevzuda beğenisini geliştirmek mümkün olamaz kanaatimce. Onun bütün alanlardaki beğenisini, dünya ile ilgili algılarını açmadığınız vakit istediğiniz kadar gelişmiş müzik dinletin, o beğenisinin kısır kalacağını düşünürüm. hiç bir vakit gelişmiş müziklerle buluşmamış fakat zihinsel alt yapıyı edinmiş, edebi fikri gelişmiş bireylerde de her vakit uygun müziğe hakikat arayış oluşacaktır.”
Toplumların müzikal gelişimlerinin güç olduğunu ve bu gelişmenin kolay oluşmadığını belirten Gökmen, müziğin soyut bir sanat kolu olmasından dolayı insanların bunun zevkine ulaşabilmelerinin geç olduğunu söz etti.
Gökmen, şunları kaydetti:
“Bugün Türkiye müzikal ilerleme bakımından büyük bir muvaffakiyet kazanmıştır. Atatürk’ün direktifleriyle kurulan 1924’de Musiki Muallim Mektebinin akabinde 1936’da Ankara Devlet Konservatuarı, Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Balesi, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üzere çekirdek sanat kurumlarının kuruluşu çerçevesinde gelişen bugün Türkiye’deki müzikal ve sahne ömrü, Türkiye’nin doğusundaki ülkeler ile kıyas kabul etmeyecek ölçüde son derece ileri ve uygar ülkelere yakındır. Ancak daha da farklı olabilir miydi, kimi şeyler olabilirdi. Yurt sathında konservatuvarlarımızın hem nitelik hem nicelik bakımından yaygınlaşabilmesi, bilhassa müzik eğitiminin orta okullarda daha faal bir biçimde kılınması, çocukları ve gençleri bilinçlendirici bir biçimde verilmesi uygun olurdu. Bu mevzuda adımların atıldığı kuşkusuz. Vardığımız noktayı Türkiye’de yetiştirilen müzisyenler bakımından hiç küçümsemiyorum. Bestekarlar, orkestra şefleri, solistler, orkestralar bakımından bilhassa. Ancak sanıyorum daha yapmamız gereken şeyler de var.”
“ADK’nin ideolojisi fakir ülkenin fakir çocuklarına sanatçı olabilme yollarını açabilmesidir”
Gökmen, ADK’deki eğitiminin akabinde yurt dışına devlet bursuyla gittiğini ve eğitiminin akabinde San Remo Memleketler arası Gino Marinuzzi Şeflik Yarışını kazandıktan daha sonra İtalya ve Almanya’da bilhassa opera alanında fazlaca teklif aldığını ancak bunları reddederek, ülkesine hizmet edebilme heyecanı ağır bastığı için geri döndüğünü söylemiş oldu.
Rengim Gökmen, Türkiye’ye dönmesinin niçinlerini ve konservatuvardaki öğrencilik yıllarını şu cümlelere anlattı:
“Mecburi hizmetim de vardı. Ankara Devlet Konservatuvarı’nda Türk milletinin okuttuğu bir şahısım. Mecburi hizmeti ödersiniz fakat vicdani sorumluluğu ödeyemiyorsunuz. Atatürk’ün direktifleriyle 1936’da kurulmuş olan Ankara Devlet Konservatuarının ideolojisi, fakir ülkenin fakir çocuklarına sanatçı olabilme yollarını açabilmesidir. Yoksa Türkiye’de de bir orkestra olsun, Türkiye’de de bale olsun diye değil. Bugün örneğin Mısır’da, farklı Orta Doğu ülkelerinde de orkestralar var lakin bu orkestralarda yabancılar çalıyor. Atatürk’ün başlattığı bu hareketin temelinde yatan şey, Türk gençleri bu alanlarda faal olabilsinler ve ulusumuzun sesini dünyaya taşıyabilsinler. Ankara Devlet Konservatuarı’nda biz daima bu inançla yetiştirildik. Bize bir kalıp sabun her hafta, yılda bir grup elbise, her hafta muhasebeden harçlık harcayabileceğimiz kadar kantinde verilirdi. Benim ailemin durumum müsaitti ancak birçok arkadaşımızın ailesi harçlık göndermezdi çocuklarına. Senede bir sefer ailesinin yanına, köyüne giden arkadaşlarımız oldukcatu.”
Türkiye’deki heyecan ve çabayı yurt haricinde bulamadığını da vurgulayan Gökmen, anne ve babasının kuşağının hayatlarında hiç opera ve tiyatroyu izlemeden, tanım üzerine eser sahnelediklerini, bu heyecan ile Türkiye’de yaşamaktan ve çalışmaktan daima keyifli olduğunu ve heyecan duyduğunu söylemiş oldu.
Gökmen, çocukluğundan beri müziğin ortasında olduğunu lakin 1980’de bakılırsave başladıktan daha sonraki 42 yılın süratli geçtiğini belirterek, “İnsanlar ekseriyetle benim 40’ıncı sanat yılım, 50’nci sanat yılım derler. Bana 3’üncü, 5’inci yılım üzere geliyor. Hatta yılları saymayı sevmiyorum. Zira öğrenecek fazlaca şeyim var, öğrenci üzere hissediyorum kendimi. Mesleğin eğittiği epey şey var. Ankara Devlet Konservatuvarı hepimizin kişiliğine hal verdi. Benim kişiliğimi yontan, biçen bir okuldu. Adnan Saygun ve İlhan Baran benim kişiliğimi oluşturan kişilerdendi. Doğal babam Muzaffer Gökmen’in kişiliğim üzerinde de etkisinin epey büyük olduğunu düşünürüm.” sözlerini kullandı.
“Orkestra şefliği bitmek bilmeyen bir derinlik”
Bugün genç orkestra şeflerini yetiştirdiklerini, onları kendi periyotları ile kıyaslamayı sevmediğini tabir eden usta sanatçı, etraf şartlarının ve süratle gelişen teknolojinin gelişmesinin gençleri hem olumlu birebir vakitte olumsuz etkilediğini lisana getirdi.
“Evrensel alanda bir iş yapıyoruz. değişen teknolojinin gelişmesi müzik ismine değerli. Gençliğimizde bize söylendiğinde inanamayacağımız derecede kolaylıklar var bugün. Orkestra şefliği suyun üzerinden baktığınız vakit o kadar yüzeysel, derinliği olmayan bir şeydir ki. Girdiğiniz vakit o suya bitmek bilmeyen bir derinlik. ‘Nedir ki öğrenilir, 6 ayda öğrenilir’ deniliyor. Bana 60 yıl yetmedi, o kadar derin ki, epeyce faktörü var. Orkestra şefi olarak müziği öğrenip, karşınızdakine de elde ettirmeniz lazım. Etkileşimi olan bir meslek. İnsan psikolojisini bilmek lazım. Güç fakat zorluğu zevkli bulunmasına yol açıyor.”
“Yeni jenerasyonlara yapılan transfer kadar bedelli bir şey yok”
Rengim Gökmen, Ankara Bilim Üniversitesi’nde de müzisyen olmayan gençlerle haftada bir sefer buluştuğunu belirterek, yeni orkestra kurma uğraşları ortasında yer aldığını da söylemiş oldu.
Başarılı bir orkestra şefi olmak için kişinin “oldukça sıcakkanlı olup itidalli gözükebilmesi” gerektiğini lisana getiren Gökmen, Franco Ferrera, Hikmet Şimşek, Gürer Aykal’dan epeyce şey öğrendiğini tabir etti.
Gökmen, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
Müziğe küçük yaşlarda annesi opera sanatkarı Muazzez Gökmen, babası tiyatro sanatkarı Muzaffer Gökmen kontrolünde başlayan Rengim Gökmen, piyano ve kompozisyon çalışmalarını Ankara Devlet Konservatuvarı’nda Ferhunde Erkin, Nimet Karatekin, İlhan Baran ve Ahmed Adnan Saygun ile yaptı.
Gökmen, orkestra şefliği tahsili için Türk hükümeti tarafınca İtalya’ya gönderildi. Evvel Roma Santa Cecilia Konservatuvarı, çabucak sonrasında Siena’daki Chigiana Akademisi ve Santa Cecilia Yüksek Müzik Akademisi şeflik kısımlarından Franco Ferrara’nın öğrencisi olarak mezun oldu.
1984-1989 yılları içinde Ankara Devlet Opera ve Balesi Genel Müzik Yöneticisi, 1992-1995 ve 2007-2014 yılları içinde Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü olarak nazaranv yapan sanatçı, 1991-2006 yılları içinde İzmir Devlet Senfoni Orkestrası Müzik Yöneticiliğinin akabinde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasının müzik yöneticiliğini yürüttü.
AA / Yasemin Kalyoncuoğlu – Kültür Sanat
Rengim Gökmen, Müzikal, Türkiye, Ankara, Kültür Sanat, Haberler